Λουλουδόκοσμος

Από τί κινδυνεύουν;

Πολλά είδη που θεωρούνται κοινά και μη απειλούμενα, επειδή απαντώνται σ' ολόκληρη την Ελλάδα σε μεγάλους πληθυσμούς, κινδυνεύουν γιατί είναι εξαρτημένα από συγκεκριμένους οικότοπους. Σε αυτά ανήκει ο Orchis laxiflora που φυτρώνει αποκλειστικά σε υγρότοπους. 

Στην πατρίδα μας οι υγρότοποι αποξηραίνονται με όλο και γοργότερους ρυθμούς και παραδίνονται στην καλλιέργεια ή την τουριστική εκμετάλλευση. Τα περισσότερα είδη των γενών Οrchis και Ophrys προτιμούν τα ακαλλιέργητα ή παραμελημένα χωράφια, που έχουν την ίδια μοίρα με τους υγρότοπους, ιδίως τα τελευταία χρόνια που αρκετές τέτοιες δραστηριότητες επιδοτούνται. Επίσης, είδη όπως οι Orchis mascula και Orchis quadripunctata επιδεικνύουν ακόμα μεγάλους πληθυσμούς, όμως εκατοντάδες φυτά ξεριζώνονται παράνομα κάθε χρόνο για να παρασκευαστεί το σαλέπι.

                    

    Η συνεχής, τα τελευταία χρόνια, κατασκευή νέων δασικών δρόμων, η υπερβόσκηση, που έχει απογυμνώσει από τη βλάστηση ολόκληρα βουνά, ιδίως στα νησιά, και η χρήση χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων που εκτός από τα φυτά εξολοθρεύουν και τα έντομα-επικονιαστές τους, επιβαρύνουν την ήδη διαταραγμένη ισορροπία πολλών βιότοπων. Τέλος, οι περισσότερες ορχιδέες, για να εξασφαλίσουν αρκετό φως, συνηθίζουν να φυτρώνουν στα όρια των δασών ή των λιβαδιών και στις άκρες των δρόμων, ορατές από κάθε περαστικό και προσιτές σε κάθε χέρι που θα θελήσει να τις κόψει.

    Tα μόνα που δεν απειλούνται -προς το παρόν- είναι λίγα είδη με μεγάλους πληθυσμούς που προτιμούν τη βαθιά σκιά και υγρασία των ορεινών δασών, όπως οι Cephalanthera longifolia, Epipactis helleborine, Dactylorhiza saccifera και Neotinea maculata, είδη κοινά και πολυπληθή σε ορεινές περιοχές που είναι ακόμα δυσπρόσιτες ή άγνωστες στον πολύ κόσμο, επομένως ελάχιστα αλλοιωμένες από ανθρώπινες δραστηριότητες. Aυτή η κατάσταση θα αλλάξει σύντομα, γιατί ο τουρισμός έχει φτάσει και στα πιο απομονωμένα χωριουδάκια της Πίνδου, της Ροδόπης και άλλων, μέχρι πρότινος αγνοημένων, περιοχών.

Προσοχή!!! Δε ζούν στη γλάστρα

Δυστυχώς, οι διατάξεις για την προστασία των ορχεοειδών είναι ασαφείς και άγνωστες στο ευρύ κοινό. Οι ευρωπαϊκές οδηγίες δεν εφαρμόζονται. Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης θεωρεί όλες τις ορχιδέες απειλούμενες και απαγορεύει αυστηρά την καταστροφή των βιοτόπων τους, την κοπή και την εκρίζωσή τους. Στην Ελλάδα, η συνήθεια να μαζεύουμε λουλούδια στις εκδρομές ή να τα ξεριζώνουμε για να τα φυτέψουμε στον κήπο μας είναι ευρύτατα διαδεδομένη. Ο κόσμος δεν γνωρίζει ότι πολλά δεν θα ξαναφυτρώσουν την επόμενη χρονιά. Μη μαζεύετε ορχιδέες. Δεν ζουν στη γλάστρα, μακριά από το περιβάλλον τους, κι αν τις κόψετε το υπόγειο τμήμα του φυτού θα δυσκολευτεί πολύ να επιβιώσει. Βοηθήστε τις, γιατί το μέλλον τους διαγράφεται σκοτεινό.